حضرت آیت الله العظمی یعقوبی ( دامت برکاته ) : سید عبدالستار حسنی یک دائره المعارف علمی بود که آن را از دست دادیم
روز دوشنبه پنجم شعبان ۱۴۴۱ مصادف با ۳۰ / ۳/۲۰۲۰ خبر ارتحال علامه محقق سید عبدالستار حسنی به ما رسید ، شخصی که دارای فضائل علمی و ادبی بسیاری بود ، و علاوه بر اینکه در ادبیات عرب و قواعد آن تبحر خاصی داشت ، شاعری توانا نیز بود .
آن مرحوم از کودکی و تا زمان وفاتش اشتیاق فراوانی به مطالعه کتب و حاشیه نویسی آنها داشت . و دارای تألیفات و پژوهشهایی در زمینه فقه و اصول بود ، که یکی از علمای معاصر[۱] در قم مقدسه نیز اجتهاد ایشان را تأیید کرده و دقت نظر و اشراف علمی او را ستود.
آن مرحوم با حافظه قوی و دقت نظری که داشت ، توانست علم نسب شناسی را به خوبی فرابگیرد و مهارت زیادی را در تشخیص شجره نامه سادات بدست آورد ، به طوری که علما برای اطمینان از صحت شجره نامه ها به ایشان مراجعه می کردند .
او با وجود اینکه از کودکی یتیم بزرگ شد و با تنگدستی مادر و خواهران خود را سرپرستی می کرد ، ولی با عزت نفس زندگی می کرد و همواره به خود سخت می گرفت اما در بذل و بخشش به دیگران کوتاهی نمی کرد .
از همان اوایل کودکی علاقه وافری به دیدار با علما و بهره گیری از آنان داشت ، و آنها نیز در او گوشهایی شنوا ، حافظه ای قوی و هوشی سرشار یافتند که باعث شد او را مورد لطف و محبت خویش قرار دهند ، شاید مهمترین مرحله در زندگی آن مرحوم مصاحبت با علامه مرحوم سید هبه الدین شهرستانی ( وفات : ۱۹۶۷ ) باشد ، کسی که دائره المعارفی علمی و معرفتی در زمینه های مختلف زندگی بود ، که گمشده خود را در مرحوم حسنی یافته بود ؛ زیرا برای علامه ( بدلیل نابینا بودن ) کتاب می خواند ، و مرحوم حسنی نیز از مطالعه کتب مختلف وهمچنین نکاتی که علامه به او می گفت بهره فراوانی را می برد .
مرحوم حسنی علاوه بر این از علمای کاظمین و سپس نجف اشرف و دیگر اماکن علمی نیز استفاده کرد ، و با تعداد بسیاری از علمای شیعه و سنی ارتباط داشت ، که اسامی آنها در لیست اساتید وی در اجازه نامه روایت حدیث قابل مشاهده است ، و نشان از تخصص او در روایت احادیث دارد.
آن مرحوم شخصی متواضع بود که از شهرت دوری می کرد و به تنهایی در مدرسه آل کاشف الغطاء و یا آرامگاه خانوادگی سکونت می کرد . به ظاهر خود اهمیتی نمی داد و برایش مهم نبود که در کجای مجلس می نشیند . از لقب های علمی دوری می کرد و آنها را به سخره می گرفت هر چند که در واقع مستحق آنها بود . او هیچ گاه در مورد خود سخنی نمی گفت و تأکید می کرد که دوست ندارد کسی برای او زندگی نامه ای بنویسید ؛ زیرا این کار باعث ناراحتی او می شود.
با این وجود علما و محققان نسبت به مقام علمی ایشان آشنایی کامل داشتند و از تحقیقات و یافته های علمی آن مرحوم بهره می بردند ، و هر زمان از او درخواست کمک می کردند ، با کمال میل به آنها کمک می کرد ، گواه بر آن مقدمه های بسیاری است که برای بزرگان می نوشت و همچنین تألیفات و حاشیه های فراوانی که بر منابع اصلی تاریخی و رجالی می نگاشت ، علاوه بر این پژوهشهای آن مرحوم در جاهای مختلف دیگر نیز منتشر می شد و دانشجویان در مقاطع عالی تحصیلی از اندیشه ها و یافته های علمی او بهره می بردند .
ولی متأسفانه ایشان نسبت به گردآوری و چاپ نوشته ها و اشعار خود توجهی نمی کردند ، و بسیاری از شعر های او در کتاب های مختلف و جوامع چاپ شده و چاپ نشده ، محفوظ مانده است . همچنین نکاتی ناب و ارزشمند از ایشان در سینه برادرانشان موجود است ، که امیدواریم اهل فضل آنها را جمع آوری کرده و در اختیار عاشقان علم و فضیلت و ادب قرار دهند .
او دارای هوش وافری بود و به خوبی کلام فصیح را از غیر فصیح تشخیص می داد و شاعری توانمند بود که فی البداهه شعری را می سرود و در ترکیب مضامین و استفاده از تعابیر نو متبحر بود .
بنده برای نکاتی که در مورد ایشان گفته ام ، شواهدی را در یادداشت هایم در مورد مرحوم حسنی ذکر کرده ام ، و با توجه به ارتباطی که با ایشان در طول پنج دهه داشته ام ، بر خود لازم می دانم از همه سروران ، علما ، فضلا و اساتید که علی رغم وجود ممنوعیت در رفت و آمد بدلیل پیشگیری از انتشار ویروس کرونا در تشیع پیکر آن مرحوم و نماز بر آن شرکت کردند ، کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم ، و همچنین از کسانی که با سخنان و اشعار خود یاد او را گرامی داشتند ، تشکر می کنم ؛ چرا که فضل و کمال آن فقیه راحل را برای بسیاری که او را نمی شناختند ، معرفی کردند .
محمد یعقوبی – نجف اشرف
—————————————————————–
[۱] – حضرت آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی (دامت برکاته) ، که اجازه نامه ایشان در کتاب ( رسائل و حوارات ) منتشر شده است .
